CDA voelde zich niet welkom in nieuw college
SLIEDRECHT – Ad de Waard zei maandag tijdens zijn afscheidsreceptie in het gemeentekantoor dat hij terugkijkt op vier geweldige jaren en een iets minder laatste drie weken. Dat zal niemand verbaasd in de oren hebben geklonken. Hij had zich immers kandidaat gesteld om door te gaan als wethouder, maar besloot zich op donderdag 24 april terug te trekken. Gisteravond werd duidelijk dat zijn besluit werd ingegeven door een telefoontje dat Ton Spek, de fractievoorzitter van het CDA, een dag daarvoor had gekregen van de formateur.
Door Erik de Bruin
,,Een doorslaggevend telefoontje”, aldus Spek, die nadat vorige week donderdag bekend was gemaakt dat de CDA-fractie er helemaal uitstapt al had aangekondigd dat hij tijdens de gemeenteraadsvergadering op 13 mei verantwoording zou afleggen. Voordat hij hij zijn verhaal afstak vroeg hij de burgemeester, die de vergadering voorzat, geen interrupties toe te staan. ,,De formateur (Rinus Houtman, red.) vertelde mij”, zo begon Spek, ,,dat er een groot probleem was met onze kandidaat-wethouder. Het CDA werd door hem voor de keus gesteld: of we handhaven Ad de Waard als kandidaat met als consequentie niet meedoen met de coalitieonderhandelingen of hem terugtrekken en dan volop meedoen.”
‘Geheim overleg’
,,Aan dit telefoontje lag een geheim overleg ten grondslag”, vervolgde de CDA-voorman. ,,Op initiatief van de heer Houtman waren de wethouderskandidaten van de SGP-ChristenUnie, PRO Sliedrecht en de VVD bij elkaar geroepen. Niemand van het CDA wist daarvan. In deze vergadering is kennelijk besloten dat de aanwezige wethouderskandidaten het niet zagen zitten om een team te vormen met onze wethouderskandidaat. De woordvoerder van dit gremium was de formateur. Hij bracht mij deze boodschap telefonisch op 23 april.”
‘Moedig besluit’
De Waard nam een dag later het besluit om zich terug te trekken. ,,Hij vertelde mij dat hij de volgende afweging had gemaakt: ‘Als ik ‘het probleem’ ben, zijn mijn persoonlijke belangen ondergeschikt aan de belangen van de partij.’ Wij als fractie hebben veel respect voor dit even moeilijke als moedige besluit.” De Waard kon in feite ook niet anders kon want, zoals Spek het zelf verwoordde, ‘de andere coalitiepartijen wilden wel verder met het CDA, maar niet met Ad de Waard’. ,,Door dit besluit te nemen maakte hij de weg vrij voor deelname van het CDA aan de coalitie.” De christendemocraten hielden maandag 28 april een langdurig fractieberaad en besloten op zoek te gaan naar een nieuwe wethouderskandidaat. Een week later, op maandag 5 mei, werd gekozen tussen twee eindkandidaten. De keuze viel op een vrouw met veel politieke ervaring van buiten Sliedrecht. Haar naam werd ‘nog’ niet bekendgemaakt omdat de vervolgstap nog moest worden gezet. Als de laatste onderhandelingen over de portefeuilleverdeling (op het concept-raadsprogramma was al een klap gegeven) niet het gewenste resultaat zouden opleveren, zou het CDA alsnog van boord stappen. Dat gebeurde ook. Drie dagen later. Spek haalde gisteravond aan dat in het gesprek over de portefeuilles door de partijen, inclusief de formateur, één of meerdere keren tegen de nieuwe kandidaat-wethouder is gezegd dat zij een bepaalde portefeuille (hij noemde niet welke) niet kon krijgen omdat haar competenties onvoldoende bekend waren of omdat ze van buiten kwam. ,,Zij heeft dat én wij hebben dat absoluut niet ervaren als een warm welkom”, daarmee reagerend op wat de coalitiepartijen vrijdagavond in een persbericht hadden vermeld nadat ze hadden besloten met z’n drieën verder te gaan. In een extra bericht stond dat ze er alles aan hadden gedaan om het CDA binnen de coalitie te houden. Het volgens hen verrassende besluit werd betreurd, maar was geen reden om de ingezette lijn los te laten. Een tweede wethouder van de SGP-ChristenUnie, die nog gevonden moet worden, neemt over wat aan het CDA was toebedeeld.
De christendemocraten konden zich niet vinden in de portefeuilleverdeling. De kaarten bleken op 5 mei al te zijn geschud. ,,Woensdag 7 mei kregen we van de formateur te horen dat er weinig ruimte meer was om te schuiven en te onderhandelen, ook al omdat het formatieproces lang genoeg had geduurd. Met andere woorden: dit is het en daar moeten jullie het mee doen.”
‘Mislukt experiment’
,,We hadden te maken met drie partijen die in onderling geheim beraad onze kandidaat-wethouder afwezen en in de onderhandelingen sceptisch waren om onze nieuwe kandidaat-wethouder bepaalde verantwoordelijkheden te geven. We hebben hieruit geconcludeerd dat het experiment van een brede coalitie met vier partijen bij voorbaat was mislukt. We waren verzeild geraakt in oude politiek.” Hij doelde daarmee op het ‘achterkamertjesoverleg’ op 23 april. Spek gebruikte ook de term machtspolitiek. ,,Drie partijen wensten één van de partners absoluut niet tegemoet te komen. De oude politieke mechanismes en weerstanden waren nog volop aanwezig. De fractie besloot unaniem: daar doen we niet aan mee.” Vervolgens zei Spek dat het voor het CDA niet relevant is nu alsnog de naam van de wethouderskandidate bekend te maken. ,,Wij zijn erg voor transparantie, maar om haar hier met naam en toenaam te noemen is wat mij betreft niet nodig. Op www.sliedrechtactueel.nl heeft Leo van Teeffelen hier wat ons betreft wijze opmerkingen over gemaakt.”
Tot slot zei hij tegen de 5.639 Sliedrechters die op het CDA of de SGP-ChristenUnie hebben gestemd ‘dat het feit dat de confessionele meerderheid die zij lieten ontstaan niet is vertegenwoordigd in het college, niet aan het CDA ligt. ,,Dat spijt ons evenzeer als u.”
‘Sterke signalen opgevangen’
Terwijl Spek zijn ‘verantwoordingsbetoog’ aflegde, dat vele oren deed spitsen, kon er niet worden gereageerd. Daarna kon dat wel, maar alleen Rinus Houtman, de formateur, en Theo den Braanker, de fractievoorzitter van de SGP-ChristenUnie, maakten van die gelegenheid gebruik. Eerstgenoemde sprak tegen dat er ‘geheim’ overleg heeft plaatsgevonden. ,,Ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen na sterke signalen te hebben opgevangen dat we op deze manier niet tot een sterk team zouden komen.” Houtman legde daarbij de nadruk op het woord team. Den Braanker zei dat er veel tijd en energie is geïnvesteerd in het CDA. ,,Wat u net heeft verteld, is uw geschiedenis. Uw verhaal van hoe het gelopen is. Ik wil wel gezegd hebben dat het een eigen keuze is geweest. Wij hadden graag gezien dat het CDA was aangehaakt.”
‘Goed tussen de oren?’
Verder maakte hij er geen woorden aan vuil. PRO Sliedrecht en de VVD reageerden niet. Timo Pauw, de nieuwe fractievoorzitter van PRO (die voor het eerst in haar 40-jarige geschiedenis meeregeert), sprak zich alleen uit over het Recreatief Knooppunt. ,,Wij kunnen ons vinden in de afspraak dat hier aan het einde van dit jaar over wordt besloten. Mocht de uitkomst een verhuizing van v.v. Sliedrecht en SLTC naar het Groene Hart zijn (het gebied ten noorden van de spoorlijnen, red.) dan leggen we ons neer bij een meerderheid van de raad. Als het niet doorgaat verlangen wij van het college dat zij bij de nieuwsjaarsrecepties van beide verenigingen aanwezig is om te praten over plannen voor de komende twintig, dertig jaar.” Den Braanker zei dat het raadsprogramma (daar zou de vergadering over gaan) bemoedigende reacties heeft opgeleverd, maar ook kritische noten en scherpe vragen. ,,Zoals: wat zijn de hoofdpijndossiers? Zitten de decentralisaties die uitgevoerd gaan worden wel goed tussen de oren? Hoe wordt gedacht over rotondes, windmolens en het preventiebeleid ten aanzien van alcohol en drugs?” Alexander Kieft maakte namens de VVD zijn debuut in de gemeenteraad en mocht dat meteen doen als fractievoorzitter. Hij lichtte onder andere uit dat in het raadsprogramma heldere uitgangspunten zijn geformuleerd over het evenementenbeleid en dat constructief samenwerken in de regio de komende periode van groot belang is. Geheel in lijn met het naderende WK Voetbal in Brazilië sloot hij af met de vroegere Oranje-kraker van Wolter Kroes ‘We zijn er weer bij en dat is prima.’
‘Nergens concreet’
De PvdA is er niet meer bij in Sliedrecht. Dat werd al heel snel na de verkiezingen (waarin de partij van drie naar twee zetels zakte) duidelijk. ,,De gedachte was: We gaan met z’n allen gezellig regeren (alsof debatteren niet meer belangrijk zou zijn), behalve met de PvdA want dat zou alleen maar uitdraaien op geruzie met PRO Sliedrecht”, stak Anton van Rees cynisch van wal. Hij voelt zich al helemaal thuis in zijn rol van leider van een oppositiepartij. Zo sprak hij zijn verbazing uit over het feit dat vast wordt gehouden aan de door Houtman bedachte constructie van vier wethouders. ,,Waarom niet gewoon 3fte? Ik snap niet waarom PRO Sliedrecht genoegen neemt met een parttime-wethouder. Willen ze dan zó graag dat ze zitting nemen in de meest rechtse coalitie sinds mensenheugenis.” Van Rees leverde tevens ongezouten kritiek op het raadsprogramma, dat hij omschreef als een goed bedoeld, maar absoluut niet bruisend knutselwerk. ,,Het is zó ruim geformuleerd. Er worden geen keuzes gemaakt. Nergens wordt het echt concreet.” Ook sprak hij van een gebrek aan lef. ,,We houden elk jaar over op het zorgbudget. Waarom dan niet alvast geld reserveren zodat we schrijnende gevallen kunnen helpen?”
Oppositiegenoten
Van Rees zei het geen raadsprogramma te noemen, maar een coalitieprogramma, dat de PvdA-fractie niet steunt. ,,U heeft tot op zekere hoogte meegeschreven. Uw kritiek had een plek kunnen krijgen in het programma”, reageerde Den Braanker waarop Van Rees antwoordde dat zijn fractie alleen de eerste keer had aangeschoven. ,,We zijn toen direct afgehaakt omdat het voor ons te vaag was.” Het CDA en de PvdA – de afgelopen vier jaar samen in het college – hebben elkaar al gevonden. Het amendement om de benaming raadsprogramma te veranderen in coalitieprogramma was mede ondertekend door de oppositiegenoot. De coalitiepartners – vanzelfsprekend een meerderheid vormend – zetten daar echter een streep door. Het amendement van PRO Sliedrecht werd wel aangenomen. Het college wordt hierin opgedragen samen met verenigingen en lokale instellingen die zich hiermee bezighouden (zoals Stichting Jeugd Actief ) een plan van aanpak op te stellen om de brede toegankelijkheid te garanderen voor het toenemend aantal gezinnen in Sliedrecht dat – als gevolg van de economische situatie – niet meer in staat is de contributie van verenigingen voor hun kinderen te voldoen.
De PvdA stemde tegen het raadsprogramma. Zo ook het CDA hetgeen iets verrassender is. Spek legde uit dat het programma het eindresultaat is van de onderhandelingen tussen vier partijen. ,,Alle partijen hebben water bij wijn gedaan, zaken ingebracht en soms punten niet in het programma gekregen. Dat is een mooi proces, als je met elkaar samenwerkt. Wij doen dat niet meer en stemmen daarom tegen.”
‘Mooie basis’
Na de beraadslagingen vond de beëdiging plaats van drie wethouders. Daarna werden drie raadsleden benoemd en twee burgerraadsleden. Hans Tanis sprak mede namens zijn nieuwe collega-wethouders zijn dank uit ‘voor het ons in gestelde vertrouwen’. ,,Er ligt een mooie basis voor de komende jaren. Dat de politieke discussie zich zal beperken tot het college en niet meer in de raadszaal plaatsvindt, hoeft niemand bang voor te zijn. Wat dat aangaat refereer ik aan de woorden van de fractievoorzitter van de SGP-ChristenUnie die begin dit jaar in een interview zei dat hij geen beschermheer van het college wil zijn.”
,,Als college willen wij het verschil maken”, sprak de ervaren bestuurder, die aan zijn derde termijn als wethouder begint. ,,Het is onze intentie om te worden gezien als bruggenbouwers. Met oog voor de diversiteit van de Sliedrechtse samenleving.” Daarmee kwam een eind aan het inhoudelijke deel van de vergadering, die was begonnen met de kritische kanttekeningen die het nieuwe PvdA-raadslid Jennifer Lanser plaatste bij het aantrekken van een interim-griffier. Ze is benieuwd naar het kostenplaatje. Tijdens een ‘gewone’ vergadering zal dit wellicht nog een keer aan de orde komen. Nu raakte het ondergesneeuwd.
Onderstaande foto is gemaakt door Richard van Hoek.
